Toepassing Rijnlands (1): Presentietheorie
Gepubliceerd door Jaap Peters op 4 mei 2024
De presentietheorie van Andries Baart en de Rijnlandse benadering van organiseren kun je op een goede manier met elkaar in verband brengen:
Presentietheorie van professor Andries Baart: Deze theorie richt zich op de kwaliteit van de interactie tussen zorgverleners en cliënten, met de nadruk op de 'presentie' (het hier & nu) van de zorgverlener: het vermogen om volledig aanwezig en betrokken te zijn bij de persoon die zorg ontvangt. Andries Baart benadrukt het belang van empathie, aandacht en respect in de zorgrelatie en pleit voor een benadering waarbij de zorgverlener zich richt op het 'naast' de ander staan (wederkerigheid) in plaats van het 'tegenover' de ander staan.
Rijnlandse werkwijze: De Rijnlandse benadering van organiseren is gebaseerd op principes zoals vakmanschap, verbinding en vertrouwen ingevuld vanuit een mensgerichte missie. In tegenstelling tot de Angelsaksische benadering, waarbij de focus meer ligt op de organisatie als systeem (Systems First) c.q. past het binnen de regeltjes? En de werkelijkheid wordt daarbij liever aangepast aan de regels, dan de regels aan de werkelijkheid. Juridisch kan dat ook prima omdat wij als West-Europeanen ook het Romeinse juridische begrip kennen 'de kunst van het goede en billijke' In het Rijnlandse gedachtegoed is het systeem volgend zoals een hamer het gedrag van de timmerman volgt.
Als je de ander kent, weet je wat je voor die ander kunt betekenen.
Hoewel deze beide concepten op het eerste gezicht mogelijk verschillend lijken, kunnen ze in de praktijk wel degelijk samenkomen:
Focus op menselijke relaties: Beide benaderingen leggen de nadruk op de kwaliteit van menselijke relaties. In de Rijnlandse organisatie worden medewerkers gezien als waardevolle leden van een (werk-)gemeenschap, waarbij hun vakmanschap en betrokkenheid bijdragen aan het succes. Dit sluit aan bij de nadruk op presentie in de zorgcontext, waarbij de kwaliteit van de relatie tussen cliënt en de zorgverlener centraal staat.
Empathie en aandacht: De presentietheorie benadrukt het belang van empathie en aandacht voor de behoeften van de ander. In een organisatie die is ingericht volgens Rijnlandse principes, wordt ook waarde gehecht aan empathie en aandacht voor medewerkers, cliënten en bijvoorbeeld familie. Dit kan resulteren in een cultuur waarin zorg en aandacht voor elkaar centraal staan, wat zowel in de zorg als in andere sectoren positieve effecten kan hebben.
Zie #Presentie en #Rijnlands als twee kanten van één medaille. Het brengt je terug bij de essentie van de zorg.
Hoewel de Presentietheorie en de Rijnlandse benadering van organiseren verschillende contexten en focuspunten hebben, delen ze wel enkele fundamentele waarden en principes die kunnen bijdragen aan het creëren van een mensgerichte, empathische en effectieve organisatiecultuur. Je zou zelf kunnen zeggen dat de toepassing van Presentietheorie wordt geborgd door een expliciete Rijnlandse manier van werken.