Bruce Springsteen en de kunst van kennisproductiviteit

In 2006 verscheen van mijn hand een artikel 'Weetbaar Beter' in het engelstalige vakblad 'Develop' waarin ik o.a. in ging op het toen nieuwe album van Bruce Springsteen (We shall overcome). Nu collega en mede-auteur van de Rijnlandboekjes Mathieu Weggeman het regelmatig heeft over het begrip 'recontextualiseren' (van kennis), is het misschien wel leuk en goed om nog eens even kort naar dat artikel te kijken omdat Bruce Springsteen dat begrip toendertijd ook hanteerde.

Toen Bruce Springsteen in 2006 het album 'We Shall Overcome – The Seeger Sessions' opnam, wilde hij de vergeten liederen van folkzanger Pete Seeger opnieuw tot leven brengen. Niet als museumstuk, maar als levend erfgoed. Springsteen noemde dat zelf toen recontextualiseren: oude muziek in een nieuwe tijd plaatsen, met nieuwe betekenis.

De opnames gebeurden zonder repetities, zonder partituren, in drie dagen op zijn boerderij. Er zat een DVD bij waarin je dat kon 'meemaken' (zie link hiernaast rechts). "We built the airplane while flying it,” zei Bruce. De arrangementen ontstonden al spelend. De muzikanten leerden van én met elkaar, op het randje van orde en chaos — the edge of opportunity & disaster. Sommige muzikanten vonden zichzelf inmiddels te oud en stuurde ongevraagd hun zoon.

Ik herkende hierin een spiegel voor organisaties. Waar het Angelsaksische model leren en veranderen reduceert tot een plan, een meetcyclus of een trainingstraject, laat Springsteen zien dat échte vernieuwing ontstaat uit vakmanschap, interactie en improvisatie. De muziek ontstond in het werk zelf — precies wat professor Joseph Kessels ‘kennisproductiviteit’ noemt: het vermogen om nieuwe kennis te creëren, toe te passen en betekenisvol te maken in het werkproces.

Recontextualiseren is in die zin de kern van kennisproductiviteit. Niet kopiëren of optimaliseren, maar oude kennis opnieuw 'bezielen' in een veranderde context. Zoals Bruce Seeger’s liederen tot hedendaagse protestmuziek maakte, kunnen vakmensen bestaande routines opnieuw betekenis geven binnen nieuwe maatschappelijke of organisatorische werkelijkheden.

Ik besloot dat vrij omvangrijke artikel met een oproep:

“Refuse to work any longer on soulless shows. Choose for knowably instead of measurably better.”

Het is een pleidooi om leren, veranderen en organiseren een ziel te geven — en zo de muziek terug te brengen in het werk. ;)