Nieuw boek van Jaap Jan Brouwer

Het nieuwe boek (166 pagina's) van Jaap Jan Brouwer (Mediawerf, september 2020) heet 'Krijgslessen voor managers' met als ondertitel 'Leiderschap in tijden van onzekerheid en snelle verandering'. Dit is de samenvatting, de recensie staat hier rechts. Dit zijn duidelijk lessen die zo in het programma 'Frontberichten' van BNN/Vara zouden kunnen passen ten tijde van de coronacrisis. Het voorwoord is dan ook van niemand minder dan Fons Trompenaars.

Militaire organisaties worden getraind op omgaan met onzekerheden en chaos. Al eeuwen lang. Er valt veel te leren van militaire organisaties. Qua omvang behoren ze tot de grootste organisaties van een land. Legerorganisaties hanteren doorgaans twee benaderingswijzen om met onzekerheid en chaos om te gaan: een benadering die complexiteit en chaos probeert te temmen (Angelsaksisch), een andere benadering die erin mee beweegt (Rijnlands). 

De ene benadering leidt tot centralistische, regelgestuurde organisaties met het Amerikaanse leger als bekendste voorbeeld. De andere, het Pruisische/Duitse en in mindere mate het Franse leger, leidt tot gedecentraliseerde organisaties met ruimte voor creativiteit en eigen initiatief. Ook van 'onze' Hollandse Prins Maurits kunnen we veel leren op het terrein van leidinggeven aan organisaties: als een soort vroege Taylor standaardiseerde hij de handelingen van zijn fuseliers; heel verstandig vanwege de zeer diverse achtergrond van deze manschappen. 

In 'Krijgslessen voor managers' gaat Jaap Jan in op de wijze waarop deze organisaties werden aangestuurd. Hoe ze omgaan met wat we nu medewerkers en teams noemen. Wat zijn hun opvattingen over leidinggeven? Hoe creëren ze sociale cohesie en commitment? En vakmanschap, persoonlijke ontwikkeling, besluitvorming en opdrachtgericht werken? Het zijn onderwerpen die bij grote, complexe organisaties die in onzekere omstandigheden moeten opereren aan de orde zijn. Wellicht niet verrassend; het blijkt dat allerlei modieuze begrippen als ‘agile’en ‘scrum’ herkenbaar zijn, maar ook een recent begrip als ‘tribes’. Hier wordt al meer dan honderd jaar op gestuurd! What's new?

Waarin zit het geheim van een optimaal werkende organisatie? Wellicht dat de Pruisen en later de Duitsers wel het dichtst in de buurt kwamen met hun overall besturingsconcept en daarbinnen de Auftragstaktik als tactische doctrine. Deze combinatie leverde robuuste eenheden op (we zouden ze nu werkgemeenschappen kunnen noemen) die allerlei tegenstrijdige eigenschappen combineerden om zich voortdurend aan te passen bij veranderende situaties:

• discipline en creativiteit
• zelfstandigheid en samenwerken
• robuustheid en flexibiliteit 
• denken in kolommen en werken in driedimensionale netwerken
• gehoorzaamheid en eigenwijsheid. 

'Krijgslessen voor managers': inspiratie voor de manager van nu.